Persoalan sama ada Akta
Kesalahan Keselamatan (Langkah-Langkah Khas) (SOSMA) 2012 akan dimansuhkan atau
sebaliknya, masih belum terjawab. Manifesto pilihan raya Pakatan Harapan (PH)
hanya menyebut tentang pemansuhan ‘peruntukan-peruntukan yang zalim’ yang
terdapat dalam SOSMA 2012.
.
Biarpun SOSMA 2012 bukan
digubal semata-mata untuk menangani keganasan, undang-undang itu ternyata
memainkan peranan penting dalam strategi negara melawan keganasan.
.
Cadangan sama ada
undang-undang itu akan dikekalkan atau dimansuhkan, terdapat dua perkara yang
wajib diberi perhatian dalam menggubal atau mengemas kini undang-undang melawan
keganasan.
Perkara pertama, semua
usaha pencegahan keganasan perlu selari dengan prinsip dan nilai dalam Perlembagaan
Persekutuan. Ada tiga nilai mustahak dari Perlembagaan yang wajar diberi
penekanan.
.
Nilai pertama, berkait
rapat dengan prinsip kedaulatan undang-undang yang dijunjung Perlembagaan.
Kedaulatan undang-undang menekankan aspek pengasingan kuasa di antara institusi
utama negara.
.
Berdasarkan prinsip ini,
sebarang tindakan yang diambil oleh badan eksekutif misalnya, boleh disemak
badan kehakiman atau legislatif. Institusi kehakiman berperanan memastikan
pihak eksekutif tidak bertindak di luar bidang kuasa dan hak sivil terpelihara.
.
Peruntukan dalam Akta
Pencegahan Keganasan 2015 yang menghalang sebarang semakan kehakiman dibuat
wajar dimansuhkan. Parlimen juga berperanan penting dalam menawarkan lindung
jamin dalam merangka undang-undang antikeganasan yang efektif dan adil.
.
Nilai kedua, dari
Perlembagaan yang perlu ditekankan bersangkutan dengan penggunaan undang-undang
khas. Biarpun Perlembagaan membenarkan tindakan tertentu yang bercanggah dengan
prinsip utama Perlembagaan diambil, kelonggaran sepatutnya bersifat sementara
dan mengambil kira keperluan dan ancaman semasa yang dihadapi negara.
.
Penggunaan undang-undang
khas sewajarnya dibataskan dan dipantau keberkesanannya. Undang-undang yang
dimaksudkan ialah undang-undang yang digubal untuk menghadapi ancaman atau
kegiatan tertentu yang membabitkan penggunaan langkah luar kelaziman.
.
Undang-undang begini
mestilah bersifat sementara dan senantiasa dipastikan beroperasi selari dengan
niat asal penggubalan.
.
Salah guna kuasa
Sarjana undang-undang
sentiasa mengingatkan akan bahaya sekiranya undang-undang khas sebegini
dibiarkan berterusan. Normalisasi undang-undang yang di luar kebiasaan lazimnya
membuka ruang kepada salah guna kuasa.
.
Kita sudah lihat
bagaimana Akta Keselamatan Dalam Negeri (ISA) 1960 yang bermatlamat melawan
pengganas komunis, kemudian diguna pakai di luar tujuan asal.
.
Begitu juga dengan
penggunaan undang-undang SOSMA 2012. Jika undang-undang ini dikekalkan, SOSMA
2012 wajar disemak dari semasa ke semasa.
.
Buat masa ini, akta itu
disemak setiap lima tahun di Parlimen dan penilaian hanya terhad kepada tempoh
menahan suspek selama 28 hari.
Semakan setiap lima
tahun pada hemat penulis praktikal dan sesuai, namun penilaian sewajarnya
diperluaskan kepada skop lebih besar dalam pelaksanaan langkah khas di bawah
SOSMA 2012.
.
Sebelum pembentangan di
Parlimen, satu jawatankuasa khas wajar dibentuk untuk mengkaji keberkesanan
undang-undang ini pada masa lalu dan sejauh mana keperluannya untuk tempoh lima
tahun akan datang.
Nilai ketiga tidak
kurang mustahaknya. Perlembagaan ialah pembela hak madani rakyat. Maka nilai
ini wajar diterap dalam undang-undang antikeganasan.
.
Berkaitan dengan hal
ini, ada satu peruntukan dalam undang-undang antikeganasan yang dibaru digubal
di Indonesia yang menarik perhatian penulis.
.
Pasal 25 dan Pasal 28,
Undang-Undang Tindak Pidana Terrorisme menyatakan dengan jelas sebarang
penahanan dan penangkapan suspek keganasan ‘harus dilakukan dengan menjunjung
tinggi prinsip hak asasi manusia’. Sebarang pelanggaran terjumlah kepada
kesalahan jenayah.
.
Norma antarabangsa
Selain Perlembagaan,
satu lagi rujukan yang tidak wajar dikesampingkan ialah undang-undang dan norma
antarabangsa.
Satu daripada saranan
utama Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) dalam Global Counter-Terrorism
Strategy (2006) ialah setiap negara memastikan prinsip hak asasi manusia dan
kedaulatan undang-undang diangkat sebagai asas memerangi keganasan.
.
Peranan itu sewajarnya
digalas oleh semua pihak yang terbabit, dan bukan hanya Suruhanjaya Hak Asasi
Manusia Malaysia (SUHAKAM).
Perkara kedua berkaitan
ketelusan. Ketelusan dalam melawan keganasan bukan bermakna pihak berkuasa
perlu mendedahkan segala maklumat atau taktik kepada orang awam. Dua langkah
berikut wajar dipertimbangkan oleh kerajaan.
.
Pertama, satu dokumen
rangka tindak yang jelas mengenai pendekatan dan strategi negara dalam melawan
dan mencegah keganasan di Malaysia.
Dokumen itu berupaya
menjadi sumber rujukan berguna, bukan sahaja kepada jentera kerajaan dan pihak
berkuasa, tetapi memudahkan ahli masyarakat untuk turut sama membanteras
keganasan.
.
Golongan akademik juga
berupaya membuat penyelidikan dengan lebih mudah dan menyumbang buah fikiran
bagi tujuan itu.
.
Kedua, laporan berkala
mengenai pelaksanaan pelan bertindak dan undang-undang berkaitan keganasan.
Melalui dokumen ini, pihak kerajaan misalnya boleh mendedahkan jumlah bilangan
tangkapan, kes yang didakwa dan disabitkan oleh mahkamah.
.
Tindakan ini bukan
sahaja menunjukkan komitmen kerajaan kepada aspek ketelusan pentadbiran, tetapi
turut mempamerkan kesungguhan kerajaan dalam menangani keganasan secara adil
dan berkesan.
.
Selain itu, pelantikan
penilai bebas undang-undang antikeganasan seperti yang diamalkan di United
Kingdom juga wajar diteliti.
.
Laporan ke Parlimen
Independent Reviewer of
Terrorism Legislation yang lazimnya seorang pengamal undang-undang dilantik
bagi tempoh tertentu untuk menjalankan penelitian terhadap pelaksanaan
undang-undang dan menyediakan laporan untuk dibentangkan di Parlimen dan
masyarakat umum.
.
Keperlembagaan dan
ketelusan sememangnya dua unsur penting dalam penggubalan dan pelaksanaan semua
jenis undang-undang. Namun, mengambil kira undang-undang antikeganasan yang
mudah disalah guna oleh pihak berkuasa, dua elemen ini wajar sentiasa
ditekankan. Sifat samar pada konsep keganasan dan kekuatannya untuk mendorong
orang ramai bertindak secara emosional menyulitkan lagi keadaan.
.
Oleh demikian, prinsip
ampuh dari Perlembagaan dan norma madani perlu sentiasa dirujuk, dan proses
semak imbang dan aspek lindung jamin dalam undang-undang antikeganasan mesti
diperkasakan.
.
Bekas Setiausaha Agung
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB), Kofi Annan menjelaskan, “Terrorisme
satu serangan langsung terhadap hak asasi manusia dan kedaulatan undang-undang.
Jika kita musnahkan hak asasi manusia dan kedaulatan undang-undang, maka
pengganas sudah mencapai kejayaan.”
.
Kredit: Penulis adalah
Pensyarah Pusat Pengajian Undang-Undang, Universiti Utara Malaysia melalui
Berita Harian, 3 Oktober 2018
IKUTI KAMI 👇
Comments
Post a Comment